Wat is slaap?
diepe slaap…
Wat is slaap?
Slaap is een natuurlijke, periodieke rusttoestand voor lichaam en geest. Die tostand wordt gekenmerkt door een afname van fysieke activiteit, een afname van de gevoeligheid voor externe prikkels en een verandering in de activiteit van de hersenen. Bij slaap zijn we gedeeltelijk of in het geheel niet meer bewust van wat zich in onze omgeving afspeelt.
Tijdens de slaap ontspannen de spieren van het lichaam zich en verandert de hersenactiviteit. De hersengolven die we kunnen meten, zijn langzamer. De hartslag en ademhaling vertragen en de lichaamstemperatuur daalt. Slaap is essentieel voor het behoud van onze fysieke en mentale gezondheid, omdat slaap helpt bij het herstellen van de lichaamsweefsels, het kunnen opslaan van herinneringen, het verwerken van emoties en het ondersteunen van leren en cognitieve functies.
De belangrijkste ervaring bij het slapen is dat je niet bij bewustzijn bent. Dat is overigens niet geheel waar, want gedurende je slaap zul je ook momenten hebben waarbij je wel bij bewustzijn bent.
Gewoonlijk bestaat de slaap uit een aantal slaapfasen. Daar zullen we in een volgend deel nog uitgebreid op ingaan.
De egel in de zogenaamde winterslaap.
Is slaap iets typisch voor bepaalde diersoorten?
Slaap is een typische toestand van inactiviteit die wordt waargenomen bij een grote verscheidenheid aan dieren, waaronder zoogdieren, vogels, reptielen, amfibieën en zelfs sommige ongewervelde dieren zoals insecten en wormen.
De specifieke kenmerken van slaap kunnen variëren tussen verschillende soorten, maar alle dieren die slapen, lijken periodes van rust en verminderde activiteit te ervaren waarin de hersenactiviteit en het metabolisme vertraagt zijn.
Â
Â
Bij zoogdieren wordt slaap gekenmerkt door een slaapfase waarbij de ogen snelle bewegingen maken (REM= Rapid Eye Movements) en fasen waarbij dat niet het geval is (NREM).Â
Â
Â
Van sommige dieren, zoals dolfijnen en bepaalde soorten vleermuizen, is bekend dat ze slapen met slechts een helft van hun hersenen tegelijk, waardoor ze alert kunnen blijven en kunnen reageren op hun omgeving. Andere dieren, zoals beren en egels, overwinteren tijdens de wintermaanden en kunnen dan in een staat van langdurige slaap komen om zo energie te besparen. Deze langdurige slaap noemen we winterslaap of hibernatie.Â
Hoe lang slapen we?
Op de afbeelding zien we de aanbevolen hoeveelheid. Klik op de afbeelding voor een vergroting.
Â
Opmerking 1: variatie
Het is belangrijk op te merken dat de werkelijke hoeveelheid slaap die een persoon nodig heeft, kan variëren. Dat wordt in dit plaatje goed aangegeven. Het is ook belangrijk om te weten dat de kwaliteit van de slaap in feite belangrijker is dan de kwantiteit.
Â
Â
Opmerking 2: kwaliteit van de slaap
Als je naar dit lijstje kijkt maakt het niet zoveel verschil of je nu in de categorie 18-60, 61-64 of 65+ valt, maar dat verschil is er wel degelijk. Dat zullen we zien als we de verschillende slaapfasen hebben behandeld. In het algemeen geldt dat de diepe slaap naarmate je ouder wordt minder wordt en de lichte slaap procentueel toeneemt. Daardoor kunnen ouderen door allerlei invloeden ook sneller wakker worden.
Wat is het verschil tussen slapen en bewusteloosheid?
Slaap is een natuurlijke rusttoestand voor lichaam en geest, een toestand die essentieel is voor lichamelijk en geestelijk welzijn. Tijdens de slaap wordt het lichaam minder actief, ontspannen de spieren en vertragen de hersengolven. Hierdoor kan het lichaam weefsels herstellen en regenereren, herinneringen consolideren en informatie verwerken.
Â
Bewusteloosheid is een toestand waarin men zich niet bewust is van de omgeving en niet in staat is om op prikkels te reageren. Het kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals een verlies van bloedtoevoer naar de hersenen, een klap op het hoofd of als effect van bepaalde medicijnen of gifstoffen. Bewusteloosheid kan tijdelijk zijn, zoals in het geval van een persoon die flauwvalt en dan bijkomt, of het kan permanent zijn, zoals in het geval van een coma of hersendood.
Â
Samenvattend is slaap een natuurlijke en gezonde rusttoestand, terwijl bewusteloosheid een toestand is waarin men niet in staat is om op prikkels te reageren en die door verschillende factoren kan worden veroorzaakt.