Cultuur als voedsel van de geest
Cultuur is vrijheid
Bij de start van de Open Universiteit werden verschillende studierichtingen aangeboden zoals; rechten, bedrijfskunde, natuurwetenschappen, informatica en cultuurwetenschappen. En wat bleek… de richting die vooral door ouderen werd gekozen was cultuurwetenschappen. Alleen was er een pijnlijk element aan die keuze. Deze groep cursisten was volstrekt niet geïnteresseerd om examens af te leggen. Dat was voor de Open Universiteit een probleem want het ontbreken van examenresultaten betekende voor Den Haag dat het om een zeer inefficiënte en slechte studierichting zou gaan. We zullen daar niet verder op ingaan, maar we constateren wel dat cultuur zeker voor veel ouderen een geliefd onderwerp is.
Is er een verklaring voor die bevinding?
Laten we eerst constateren dat het begrip cultuur vele betekenissen kan hebben. Op de site van Encyclo.nl worden zelfs 25 definties aangeboden, keuze genoeg dus. In een openbare les buigt een hoogleraar zich over de definitie en komt uiteindelijk tot de definitie, cultuur is “de manier waarop mensen samen betekenis geven aan de wereld om hen heen” en hij voegt er aan toe dat zelfs zijn oma die definitie begrijpt. Wij betwijfelen dat.
Maar als je stelt dat cultuur te maken heeft met kunst. En dat we kunst in allerlei vormen zien zoals schilderkunst, beeldhouwkunst, literatuur, dans, architectuur en we koppelen cultuur ook aan hoe men leeft; vroeger en nu en op allerlei plaatsen in de wereld, dan is er nauwelijks onbegrip. Laten we het dus maar bij die omschrijving houden, die definitie is al boeiend genoeg.
Ouderen en kunst
En dan komt ook direct de vraag naar boven waarom cultuur met name ouderen zo aanspreekt. Het eerste dat we bij die vraag kunnen opmerken is dat cultuur niet gebonden is aan:
- een veel voorkomend vakgebied of beroep, bijvoorbeeld kantoormedewerker of productiemedewerker;
- een vaardigheid zoals goed kunnen spreken of organiseren;
- eisen die iemand of een instantie stelt.
In die zin is cultuur vrijheid. Vrijheid om van iets te kunnen genieten en te ervaren wat kunst met ons kan doen.
Cultuur communiceert
In een blog met als vraag “zouden we zonder kunst sterven?” noemt Angela Nieto 9 belangrijke redenen waarom cultuur (lees kunst) zo belangrijk is. We vestigen speciaal de aandacht op de eerste reden: cultuur communiceert.
Cultuur communiceert: en de mens als sociaal wezen heeft daar behoefte aan. Mensen vinden het fijn om met elkaar meningen uit te wisselen. Kunst biedt die mogelijkheid op een wel heel speciale wijze. Vergelijk maar eens een discussie over cultuur en een discussie over politiek.
Gratis cursus
In een Bachelorstudie van Gijs de Leeuw met als titel “kunst & cultuur tegen eenzaamheid bij ouderen” gaat het over het belang van cultuur bij ouderen.
In het voorwoord stelt hij:
… Dit onderzoek gaat over wat kunst en culturele bijeenkomsten kunnen bijdragen aan de preventie van eenzaamheid bij ouderen en hoe deze ouderen bereikt kunnen worden. In de afgelopen jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor eenzaamheid bij ouderen en de effecten hiervan op de gezondheid… (einde citaat)
We willen de lezers van deze column graag eens een voorbeeld tonen en daarom hebben we een volledige cursus in de vorm van een leerquiz voor iedereen toegankelijk gemaakt.
