Eenzaamheid
Les 1
Eenzaamheid, wat is het?
Eenzaamheid is een van de grote problemen in Nederland. We zijn een zogenaamd welvarend landje met allerlei goede sociale voorzieningen. Maar dat neemt niet weg dat eenzaamheid in ons landje toch een groot probleem is. We tonen nu twee korte video’s als gedeeltelijke herhaling waarin de belangrijkste punten kort worden samengevat.
Eenzaamheid, wat is het?
Een kort overzicht over de vraag wat eenzaamheid inhoudt. Merk op dat er geen eenvoudig antwoord te vinden is op wat eenzaamheid veroorzaakt.
Hoe herken je eenzaamheid?
De volgende video is opgesteld voor hulpverleners. Maar de inhoud is interessant voor iedereen die geïnteresseerd is in het onderwerp.
Komt ook veel bij jongeren voor
Natuurlijk richten we ons in deze cursus vooral op de ouderen, omdat in deze groep eenzaamheid veel voorkomt en zeker naarmate de leeftijd vordert, het voor velen een steeds groter probleem kan worden.
Ook kunnen situaties waarbij men gedwongen thuis moet zitten, een extra belemmerende factor zijn. Dat neemt natuurlijk niet weg dat eenzaamheid ook onder jongeren een groot probleem kan zijn. Vooral mensen die in hun jeugd gepest zijn kunnen al op vroege leeftijd last krijgen van eenzaamheid.
Maar zeker ook bij ouderen
Het is allereerst goed om te bedenken dat ouderdom op zich geen oorzaak van eenzaamheid is. Maar door het verlies van een partner en het wegvallen van bekenden komt eenzaamheid bij ouderdom meer voor. Ook gedwongen thuiszitten zoals dat nu gebeurt, kan tot eenzaamheid leiden en we zullen daarom ook veel aandacht aan dat feit besteden.
Opgave
We hebben hierboven nogmaals een kort overzicht gegeven van wat eenzaamheid is en hoe je eenzaamheid kunt herkennen. Zijn er punten die je vindt ontbreken?
Wat zijn die punten en waarom vind je ze belangrijk? Bedenk dat je antwoorden je ook een blik gunnen in de vraag hoe jij over eenzaamheid denkt!
Wat zeggen onderzoekers?
Er wordt veel onderzoek gedaan naar de vraag wat eenzaamheid is en wat je kunt doen als je je eenzaam voelt. Er wordt ook gekeken naar wat de overheid bijvoorbeeld zou kunnen doen om eenzaamheid tegen te gaan.
Onderzoekers gebruiken een bepaalde definitie. Die geven we eerst en daarna leggen we in gewone mensentaal uit wat er bedoeld wordt.
De definitie is:
Een situatie van eenzaamheid is het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties…
Vrij vertaald in gewone mensentaal:
Eenzaamheid is een rotgevoel dat je kunt ervaren als gevolg van het gemis aan contacten.
Een voorbeeld
Het is een probleem dat verscholen ligt onder de oppervlakte van de samenleving: eenzaamheid. Niet een probleem dat je zou verwachten in een tijd waarin contact leggen via de computer en telefoon zo simpel is.
Het is een groot taboe, praten over eenzaamheid.Â
Vraag
Uit de video kun je direct een aantal punten opmaken:
1. Wat wordt in de video aangeven als het gaat om wat eenzaamheid is?
2. Wat wordt in de video aangegeven als het grootste probleem?
Een aantal punten die direct worden opgemerkt
In de video komen een aantal punten naar voren:
1. definitie van eenzaamheid: je bent alleen en je hebt geen direct contact met een ander en je hebt daar last van… je voelt je eenzaam.
2. ouderen: eenzaamheid kan bij ouderen tot een depressie lijden. Soms ziet men het leven niet meer zitten. Een belangrijk punt dat in de video besproken wordt is dat bij het bestrijden van eenzaamheid men zicht moet krijgen op de zingeving van je eigen leven.
3. niet iedereen: niet iedere zelfstandig wonende oudere hoeft last te hebben van eenzaamheid.
De negatieve spiraal
Het plaatje dat je hier ziet, is evenals de tekst overgenomen uit een studie die in opdracht van het Rijk is verricht. Het gaat om het rapport ‘Wat werkt bij de aanpak van eenzaamheid’. Bij de bronnen kun je de volledige nota vinden.
Het plaatje toont de zogenaamde negatieve spiraal waarin mensen die zich eenzaam voelen terecht kunnen komen.
We zien de opeenvolgende fasen:
1. start: Iemand voelt zich voor het eerst eenzaam. Dat kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van het verlies van een partner;
2. eerste gevolg: de persoon trekt zich meer en meer terug. Dat wil zeggen leeft meer in huis, zoekt minder bekenden op en gaat er minder ‘op uit’.
3. er ontstaat een negatief zelfbeeld: er staat ‘interpreteert sociale informatie op een negatieve manier’. Daarmee wordt bedoeld dat iemand een beeld van zichzelf gaat vormen op grond van opmerkingen uit de omgeving en daarbij denkt ‘zie je wel…. ze vinden me ook minder…’ We zeggen weleens dat iemand een zelfbeeld opbouwt door de reacties die die persoon uit zijn omgeving waarneemt. Maar onwillekeurig heeft die persoon een gekleurde bril op en kan denken dat de reacties negatief zijn… niet goed dus
4. versterking van het proces: en juist door dit beeld voelt de persoon zich nog eenzamer….
Conclusie
Het kan dus om een proces gaan waarbij iemand steeds verder in dat nare gevoel van eenzaamheid wordt getrokken.
En natuurlijk is eenzaamheid dan iets dat tot depressies kan leiden of tot het vluchten in alcohol. Verder staat vast dat eenzaamheid tot slaapproblemen kan leiden. En dan hebben we nog niet alle gezondheidsproblemen genoemd.
Nu een boeiende introductie van prof. Gierveld over het thema eenzaamheid.
Opgave
Ga voor jezelf na wat de belangrijkste inzichten en vragen zijn die je na het bekijken van deze video hebt gekregen.
Schrijf ze op en ga na afloop van deze cursus na in hoeverre deze cursus jou meer inzicht heeft gegeven.