George Orwell
Introductie
Een eenmansbrigade tegen leugens en bedrog
Introductie
Er zijn verschillende goede redenen om nu aandacht te besteden aan George Orwell. Misschien wel de belangrijkste is, dat zijn boeken (hij publiceerde van 1933 tot 1949) nog altijd een grote actualiteitswaarde hebben. In uiterst helder proza analyseert en ontmaskert hij het leugenachtige taalgebruik en de loze taalvirtuositeit van autoriteiten en journalisten, valt hij het (Britse) kolonialisme aan en neemt hij het op voor de mensen in de marge van de samenleving.
Maar het vaakst richt hij zijn pijlen op het totalitarisme. Tijdens zijn leven krijgt hij te maken met twee totalitaire systemen: het stalinisme (tijdens zijn deelname aan de strijd tegen Franco) en het fascisme (wanneer Engeland in oorlog raakt met Duitsland).
Steeds weer treft hem de leugenachtigheid daarvan. Die leugenachtigheid of onoprechtheid staat tegenover helder denken en helder taalgebruik en het maakt van de verkondiger van ongemakkelijke waarheden een outcast en luis in de pels. Toch is die positie verre te verkiezen boven die van meeloper of, erger nog, collaborateur: ‘Vrijheid is het recht om de mensen te vertellen wat ze niet willen horen.’ Orwell heeft het zijn leven lang gedaan.
In een tijd van universeel bedrog is het spreken van de waarheid een revolutionaire daad
‘Big Brother is watching you’, ‘Iedereen is gelijk, maar sommigen zijn meer gelijk dan anderen’, ‘Vrijheid is het recht om mensen te vertellen wat ze niet willen horen’; de eerste twee citaten zul je vast herkennen. Ze zijn afkomstig uit de bekendste boeken van de Britse schrijver George Orwell, 1984 en Animal Farm. Het derde citaat tekent de schrijver zelf.
Begenadigd essayist en journalist
Naast auteur van de boeken “1984” en “Animal Farm” was George Orwell (pseudoniem voor Eric Arthur Blair, 1903 – 1950) een begenadigd essayist en journalist. Zijn journalistieke werk bestond niet uit koele en afstandelijke stukken, maar behoort tot wat men tegenwoordig ‘participerende journalistiek’ noemt. Orwell mag er zelfs de uitvinder van worden genoemd, noodgedwongen overigens. Toen hij in 1928 besloot freelancejournalist te worden, moest hij om te overleven als afwasser in vierderangs hotelkeukens zijn kostje bij elkaar scharrelen. Hij bracht zijn nachten door in verlopen hostels of onder bruggen, tussen de zwervers. Het boek dat hij erover schreef “Down and Out in Paris and London” zien we in veel edities verschijnen.
Een luis in de pels
George Orwell was zowel voor rechts als links een luis in de pels. Vóór alles was hij een onvermoeibaar bestrijder van het totalitarisme en het kritiekloze en gemakzuchtige denken. Met zijn pleidooi voor zelf blijven denken, kritisch blijven kijken en helder taalgebruik, past hij in het rijtje van Karl Kraus, Hannah Arendt en Victor Klemperer.Â
Voor een overzicht van Orwell verwijzen we naar de volgende site.Â
Wat gaan we behandelen?
Les 1:Â in deze les wordt een kort overzicht van het leven en werk van George Orwell gegeven. Orwell leefde 1903 tot 1950. Hij is dus niet oud geworden. Maar wat hij in zijn korte leven presteerde, heeft een enorme impact gehad.
Les 2: in de volgende les gaan we in op zijn eerste jaren. Die zijn interressant omdat we zo duidelijk zien hoe bepaalde gebeurtenissen in zijn leven van belang zijn voor zijn vorming en zijn levensinstelling.
Les 3:Â in de laatste les gaan we in op een van zijn meesterwerken “Animal Farm”.
Onze cursusleider: Bart Jan de Graaf
Drs. Bart Jan de Graaf is afgestudeerd als historicus aan de Universiteit Utrecht, met als specialisatie ‘cultuur- en ideeëngeschiedenis vanaf de Verlichting’.
In 2012 ben ik begonnen met het aanbieden van cursussen cultuurgeschiedenis. De eerste twee cursussen werden goed bezocht en enthousiast ontvangen. In de metamorfose van de wereld werd aan de hand van vijf thema’s (tijd, ruimte, onttovering, onderbewustzijn en massacultuur) een beeld geschetst van de grote veranderingen die zich voordeden in het tijdperk van de Industriële Revolutie.
Bart Jan is een geweldige spreker. Door corona ontstond er de behoefte om zijn colleges ook online aan te bieden. Daar maken we nu gebruik van.
Bij ieder onderwerp bieden we een selectie van zijn online lezingen aan. Wie alle lezingen over een bepaald onderwerp dus ook dit onderwerp wil volgen, kan het beste zijn website raadplegen:
Duur en moeilijkheidsgraad
Bij onze cursussen wordt er nooit vanuit gegaan dat je al over bepaalde voorkennis moet beschikken. Ze zijn dus voor iedereen geschikt ongeacht de gevolgde vooropleiding. Soms bieden we Engelse video’s van YouTube aan waarbij we alleen video’s tonen die ook in het Nederlands ondertiteld kunnen worden.
Of de inhoud aanspreekt en of je de inhoud niet te moeilijk vindt, blijkt al direct bij de eerste onderwerpen.
Deze cursus kan in 3 -4 uur worden gedaan. In sommige lessen wordt ook aan de hand van links aangegeven hoe je je verder kunt verdiepen. In dat geval kan zo’n cursus vele uren duren…. maar het zijn dan wel erg genoeglijke uren!
