Feedback
Les 1
Introductie
Inleiding
Feedback geven wil zeggen dat je een ander iets zegt in de hoop dat die ander er wat aan heeft. Een schrijver over feedback zei eens ‘feedback krijgen moet je eigenlijk zien als het krijgen van een cadeautje…’ Feedback geeft je de mogelijkheid om meer over je zelf te leren, of beter nog, waarmee je jezelf misschien op een aantal punten kunt verbeteren. Er zijn twee zaken die feedback tot een moeilijk punt maken:
1. feedback ontvangen kan worden opgevat als kritiek en dat kan weer leiden tot allerlei ongewenste reacties. Veel mensen hebben nu eenmaal problemen met kritiek.
2. feedback geven is lastig juist omdat je weet dat feedback als negatieve kritiek zou kunnen worden opgevat. Het is om die reden dat mensen maar liever geen feedback geven terwijl dat best heel nuttig zou zijn.
Feedback geven bij volwassenen
Ook als we volwassen zijn, hebben we met leren te maken.
Denk maar eens aan het krijgen van een instructie bij een nieuw computer-programma. Als we iets niet begrijpen zijn we blij als iemand het ons uitlegt.
Feedback komt hier puur over als instructie. We ervaren in zo’n situatie in feite geen feedback, terwijl het toch om feedback gaat.
Wat maakt feedback dan toch zo bijzonder?
De begrippen positieve en negatieve feedback
We hanteren de volgende definities:
positieve feedback: als de feedback aangeeft dat je het goed doet
negatieve feedback: als de feedback aangeeft dat je iets niet goed doet
Vooral het laatste roept spanningen op. Let op, negatieve feedback wordt meestal gegeven met de beste bedoelingen.
Dat maakt het extra moeilijk.
Opgave
Bedenk bij de volgende vragen of het om negatieve of positieve feedback gaat.
Ondanks alle goede bedoelingen gaat het hier om negatieve feedback. Je veroordeelt een bepaald gedrag namelijk dat de ander teveel eet.
Peter zal dit niet leuk vinden… een draadje los… kan het negatiever!
Dit is een mooi voorbeeld van positieve feedback in het verlengde daarvan het geven van een uitdaging.
Opvoeding
Als je kinderen hebt, weet je de periode van de opvoeding ongetwijfeld nog goed. Je gaf voortdurend feedback en dat was ook nodig. Jonge kinderen tasten de wereld af en moeten gestuurd worden in wat goed en slecht is. Soms waren we streng en stond er een bepaalde straf op bepaalde gedragingen en soms bleef feedback beperkt tot ‘hé… dat kun je beter zo doen”.
Bij het geven van feedback speelt vooral de gezagspositie van de ouder een belangrijke rol.
Probeer nu de volgende vragen te beantwoorden.
Opgave
Geef bij de volgende vragen aan wat jij denkt dat het antwoord is.
Klik daarna op de vraag om ons antwoord te zien.
Ja, het is vanzelfsprekend dat ouders hun kinderen opvoeden. En zelfs als kinderen het met feedback niet eens zijn, begrijpen ze die gezagsverhouding goed.
Kinderen tonen emotie en dan kan het zelfs, zoals bovenstaande foto toont, om huilen gaan. Ze kunnen ook boos worden. Die boosheid is een reactie op een correctie die als onaangenaam wordt ervaren.
In die situatie is er als uitgangspunt geen gezagsverhouding meer.
Bij ouderen
Bij ouderen gaat het bij het geven van feedback om allerlei situaties:
(1) familielid: we willen graag een familielid wat zeggen waarvan we menen dat het betreffende familielid daar baat bij heeft. Dat is overigens een erg lastige situatie omdat de meeste relaties tussen familieleden gedurende vele jaren zijn ingeslepen.
(2) kleinkind: we willen bijvoorbeeld een kleinkind wat duidelijk maken. Hier is natuurlijk wel sprake van een gezagsverhouding. Maar we weten ook dat onze kleinkinderen met een speciale blik naar ons kijken. Opa’s en oma’s zijn er in eerste instantie nu eenmaal niet om negatieve feedback te geven.
(3) kennis: je wilt een kennis feedback geven rond hinderlijk gedrag van die kennis. Dat laatste is zeker een veel voorkomende situatie en het is ook een situatie waarbij je heel goed moet weten hoe je feedback moet geven.
Als er meer mensen aanwezig zijn
Feedback geven wil zeggen dat iemand iets tegen een ander zegt omtrent een bepaald gedrag in de hoop dat die ander er wat aan heeft. Het gaat er in principe om iets positiefs te bereiken, maar we weten allemaal dat feedback al snel als negatieve feedback = kritiek wordt opgevat. In dat geval is het effect natuurlijk negatief.
Nooit als er anderen bij zijn
Feedback geven in een omgeving waar anderen bij zijn, is in feite geen feedback geven, maar veroordelen. De anderen zijn immers getuige van het geven van jouw feedback. Onnodig te zeggen hoe fout dit is. Feedback geven is een delicate kwestie die het liefst in een vertrouwde en in ieder geval een beschutte omgeving moet plaatsvinden. Bedenk ook steeds wie jij wel mag zijn om anderen jouw mening zo te geven en zeker als het gaat om het veroordelen van iemand waar anderen bij staan!
Ter afwisseling een video die meer inzicht geeft in roddelen.
Op zich is roddelen ook een mooi voorbeeld waarbij het gewenst kan zijn om feedback te geven
Het aardige van het zojuist gegeven voorbeeld roddelen is, dat het een voorbeeld van gedrag is dat je in de vorm van feedback graag wil corrigeren. Als je vaak in een groep vertoeft en iemand is voortdurend anderen aan het veroordelen, dan is het zeker goed als deze persoon daar op aangesproken wordt! Laten we ook beseffen dat roddelen dicht in de buurt komt van ‘oordelen waar anderen bij zijn’.
Nogmaals, feedback op gedrag, negatieve feedback
Als je jong bent, moet je allerlei zaken leren zoals het foutloos schrijven van een brief en goed kunnen rekenen. Als een kind een som maakt, bijvoorbeeld 2 + 3 = en het geeft vervolgens als antwoord 6, kun je zeggen: “Maar daar staat toch het plusteken en niet het vermenigvuldigteken… Ik denk dat je die twee door elkaar haalt?”. Dat kind zal dan gaan denken en zal je commentaar zeker niet opvatten als onaangename feedback. Dat wordt anders als je een kind op gedrag aanspreekt. Bijvoorbeeld: “Je moet eens leren om gewoon je beurt af te wachten.” Dat kan nog goed vallen, maar het kind kan wat je zegt ook stellig ontkennen en je aankijken van… daar heb je hem weer…
Opgave
Ga eens voor jezelf na:
– wat zijn je eigen ervaringen als het om het geven dan wel ontvangen van feedback gaat?
– kun je je herinneren of er moeilijke situaties zijn geweest en was het duidelijk waar dat aan lag?
Als toegift nog een video over feedback. Deze video is van het Expert College. Bijna alle video’s op YouTube gaan over situaties op het werk. Deze video doet dat minimaal en geeft een erg heldere uitleg waar het in feite om gaat.