Jeroen Bosch
Vervolg vraag 10
Meer achtergrond
Pieter Breughel (de Oude), Val der Opstandiger Engelen, 1562.
Pieter Breughel (de Oude)
Misschien heb je wel even getwijfeld bij het aanwijzen van de schilder. Dit is toch een duidelijke Bosch..? Nee dus, het is een schilderij van de Vlaamse schilder Pieter Breughel de Oude. Pieter Breughel de Oude leefde later (geboren tussen 1525 en 1530 – 1569) maar is duidelijk beïnvloed door de schilderijen van Jeroen Bosch tot zelfs op het niveau dat men kan twijfelen wie de schilder is van een bepaald schilderij.
De geweldig boeiende schilderijen vol met schitterende details zijn voor veel schilders een bron van inspiratie geweest en het is zonder meer duidelijk dat Jeroen Bosch een nieuw hoofdstuk toevoegt aan de stijl die men surrealisme noemt. Surrealisme betekent dat alles zo natuurgetrouw wordt weergegeven, maar dat er wel objecten in een schilderij voorkomen die wij in werkelijkheid niet kennen. Ze staan als het ware boven de werkelijkheid… ze zijn surrealistisch. Juist omdat surrealisme iets toont wat ‘bot gezegd” niet kan, is het zo’n boeiende kunstvorm.
In de video die we nu tonen, zie je eerst een merkwaardige animatie van bovenstaand schilderij.
Hoe groot de invloed van Jeroen Bosch kan zijn, toont de site van de hedendaagse kunstenaar Andre van Buuren, daar lezen we:
Toen hij op een dag – zo rond die beruchte tentoonstelling over Jheronimus Bosch in Den Bosch in 1967 – de fantastische schilderkunst ontdekte
gooide hij het grafische bijltje er bij neer en kroop achter de schildersezel. Het schilderij toont de enorme invloed van Jeroen Bosch.
André Breton, surrealisme, dadaïsme
Rond 1915 is er een opleving op het gebied van het surrealisme. Allereerst zien we de kunststroming die met dadaïsme wordt aangegeven. Het dadaïsme is een kunstvorm die speelt met de realiteit. Zo gingen kunstenaars uit van voorwerpen die eigenlijk al bestonden maar die ze een andere functie gaven. Deze kunstvorm moet vooral gezien worden als een protest op allerlei heilige huisjes.
De kunst liet zien dat wat iets ogenschijnlijk voorstelde, in werkelijkheid iets heel anders kon zijn.(zie afbeelding) Men wilde zo de zogenaamde ‘beschaafde wereld ‘aanvallen. En daarmee is het dadaïsme een logische opstap naar het surrealisme. Wie bovenstaande leest zal geen moeite hebben om een vergelijking te trekken met de kunst van Jeroen Bosch. Zien we hier ook geen protest tegen allerlei heilige huisjes…
We moeten ook bedenken dat 1915 ligt in de periode 1914 – 1918, de periode waarin de Eerste Wereldoorlog plaatsvond met al zijn verschrikkingen. Ook dat was van invloed op die kunststroming. Een belangrijke persoon uit die periode is André Breton. Met zijn Manifest van het Surrealisme wordt hij gezien als de theoreticus en grondlegger bij uitstek van het surrealisme. Hij krijgt als bijnaam de “paus van het surrealisme”. Voordien was hij al betrokken geweest bij het dadaïsme. In de cursus “Invloed van Freud’ wordt o.a. aandacht aan de persoon André Breton besteed.
Salvador Dali
Veel schilders raken vervolgens beïnvloed door die nieuwe stroming. De bekendste is wellicht Salvador Dali. Hier zien we het schilderij “Ode aan Salvador Dali’ van Willem den Broeder. Een opvallend surrealistisch schilderij.
Overigens behoort niet alleen Salvador Dali tot de bekende groep kunstenaars die worden beïnvloed door het surrealisme ook schilders als Magritte, Delvaux en zelfs Picasso.
Voor het geval je dieper op het onderwerp wil ingaan
Er is uiteraard meer informatie op internet te vinden.
Als je meer over dit onderwerp wil leren, kun je van onderstaande link gebruik maken.