Voorgaande generaties hadden de ‘duistere middeleeuwen’ verafschuwd: tot aan het einde van de achttiende eeuw werd de duizendjarige periode nog afgedaan als een duister, barbaars tijdperk tussen Klassieke oudheid en Verlichting.

Petrarca kenschetste de middeleeuwen als ‘een diepe afgrond’; Erasmus verafschuwde de steriele geleerdheid van de scholastici, die het leven van de mensen vergiftigde; Adam Smith betreurde de macht van de gilden, die een vrije markt van vraag en aanbod in de weg stonden.
De romantische generatie verafschuwde op haar beurt niet de middeleeuwen, maar de ‘betweters, economen, rekenaars’ (Burke) van de Verlichting. Zij keerden zich tegen de star geworden principes van het classicisme, dat werd ervaren als een set benauwende regels die iedere creativiteit in de kiem smoorden. Om daaraan te ontkomen werd de literatuur van de middeleeuwen aangeprezen om haar eenvoud, ongedwongenheid en originaliteit.

Afbeelding: René Descartes (1596 – 1650). Zijn  uitspraak Cogito ergo sum zou de grondtoon van de Verlichting gaan vormen. Alleen door het gebruik van de rede en het gezonde verstand komt men tot waarheid.